Sign In

Cổng thông tin điện tử

Tỉnh Gia Lai

Độc đáo buôn làng Tây Nguyên

Ngày đăng: 30-09-2011, 10:00 - Lượt truy cập: 1374

Lên Tây Nguyên, đi vào các thung sâu, buôn xa, ngắm nhìn phong cảnh hoang sơ, cỏ hoa kỳ thú; gặp những con người chất phác, thuần hậu; tìm hiểu một số phong cách sinh hoạt, ăn uống thật là thú vị...


Đánh cá bằng ong

Do suối khe hẹp, ngoằn ngoèo, đá gồ ghề, lởm chởm nên bà con các dân tộc Tây Nguyên ở thung sâu, buôn xa, thường đánh bắt cá theo kiểu cổ. Phổ biến nhất là “thuốc” cá bằng các loại lá, rễ cây có chất gây ngộ độc tạm thời. Cá bị “say” lờ đờ, nổi đầu lên, tấp vào bờ, bà con vớt về. Ngoài ra, còn có cách đắp chặn, tát cạn, mờ sục…Trẻ em dùng ná bắn cá nổi. Ban đêm thì dùng đuốc lồ ô, nhựa xà nu, cành ngo…đi soi và chém cá bằng … dao.
Đặc sắc nhất là đánh cá bằng ong vò vẽ. Theo đường ong bay về lúc mặt trời lặn họ tìm đến tổ ong. Ong vò vẽ thường làm tổ ở cành cây, vùng gần nước. Chờ đêm tối mịt, cả đàn ong đã yên giấc, người ta lấy bùn hay đất sét nhão bịt kín lỗ ra vào tổ, rồi lấy dao sắc cắt luôn cành cây có tổ ong. Sau đó, mang đến vũng nước sâu, đã “tăm” trước là có nhiều cá, dìm ngập tổ ong xuống nước! Dùng gậy đầu nhọn chọc vỡ tổ ong. Nước tràn vào, vỡ tổ, cánh ong bị ướt, ong bơi ngoi ngói trên mặt nước.
Mờ sáng, mặt trời lên, sương tan. Các chú cá lớn tỉnh giấc, bơi lên mặt nước đớp móng, kiếm mồi. Thấy ong “ngo ngoe” trên mặt nước, hấp dẫn quá… cá lao vào đớp mồi! Ong “đáp lễ” bằng cú chích đít vào mép, miệng cá! Cọp, beo, trâu, bò… bị ong vò vẽ “đánh” còn gầm rống lên, cong đuôi chạy, huống chi… cá! Bị nọc ong chích nhức nhối, cá bật ngửa bụng ra, lờ đờ trôi xuôi theo dòng nước. Cứ mỗi con ong là một chú cá! Đặc biệt là chỉ toàn cá lớn, loại ăn mồi nổi. Các chú cá con, loại tép riu đâu dám rỉa ong. Bà con ta đứng chờ dưới dòng chảy, dùng vợt vớt cá về!
 
Cá chua
 
Bà con ở Tây Nguyên chế biến thức ăn từ cá cũng đơn giản; phổ biến nhất là nướng, nấu canh với các loại rau rừng, lá sắn non, măng; gia vị có muối và ớt. Cá bắt được nhiều, như dùng ong vò vẽ, thì sấy, phơi khô…

 

Bà con Xê Đăng, Giẻ Triêng… ở Kon Tum, có cách chế biến “cá chua” rất độc đáo, vừa ngon vừa dự trữ được lâu. 
Họ thường dùng loại cá niêng, hao hao cá trôi nhưng mình dẹt hơn, rất nhiều ở vùng sông, suối, khe đá. Cạo sạch vảy, bỏ ruột, móc mang, rửa kỹ, cắt khúc nhỏ, phơi ra gió cho ráo nước. Sau đó, trộn đều các khúc cá với muối, ớt rừng, lá ngót rừng (bộ đội thời chống Mỹ gọi là “lá mì chính” - (bột ngọt), thính ngô rang giã mịn. Trút tất cả “hỗn hợp”cá, gia vị… vào ống nứa, lồ ô khô, nút kín chặt… để trên gác bếp. Chỉ vài ngày là cá chua “chín”, có thể ăn được. Càng để lâu, cá chua càng ngon. Miếng cá săn chắc lại, ngấm vị mặn của muối, vị cay của ớt, vị ngọt của lá ngót rừng, mùi thơm của bột thính ngô rang. Cá chua rất hấp dẫn, khó tả cho hết cái ngon độc đáo!
Cá chua ăn với cơm nếp nóng hoặc nhậu với rượu cần sẽ là một món khó quên trong đời! Chỉ xin nhắc nhỏ là chớ “ngại đụng đũa” vì lần đầu thấy cá chua dễ có cảm giác… sờ sợ! Nếu bạn đi du lịch Tây Nguyên, được bà con mời ăn cá chua, hãy cứ tự nhiên “chơi tới bến”! không ăn là bỏ qua một món độc đáo, đặc sản… mà còn làm cho bà con giận vì không “cùng cái bụng”!

Hoàng Duy

CỔNG THÔNG TIN ĐIỆN TỬ TỈNH GIA LAI | Cơ quan chủ quản: UBND tỉnh Gia Lai
© 2010 Bản quyền thuộc về Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Gia Lai.
02 Trần Phú, TP Pleiku, Tỉnh Gia Lai - Tel: 0269. 3824404 - Fax: 0269. 3824711 - Email: vpubndtinh@gialai.gov.vn
Giấy phép số: 09/GP-TTĐT cấp ngày 31/7/2017 do Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Gia Lai cấp - Người phụ trách: ông Nguyễn Văn Lộc